Grypa A(H1N1) - zalecenia dla zakładów pracy

Ogłoszenie przez WHO fazy pandemicznej nowej grypy A(H1N1) uzasadnia wzmożoną ostrożność i przygotowanie środków zapobiegawczych mających na celu zmniejszenie szybkości szerzenia się zakażeń w społeczeństwie. Pracodawcy i pracownicy mogą w tym odegrać istotną rolę. Objawy nowej grypy A(H1N1) są podobne jak grypy sezonowej:
·        gorączka
·        kaszel
·        ból gardła
·        katar z płynną wydzieliną lub zatkanym nosem
·        bóle mięśniowe i stawowe
·        ból głowy
·        dreszcze
W około 25-30% przypadków nowej grypy mogą występować wymioty i biegunka. Podobnie jak w grypie sezonowej część zachorowań przebiega ciężko, a nawet może zakończyć się śmiercią.
Zapobieganie szerzeniu się nowej grypy wśród zdrowych pracowników:
            Szerzenie się nowej grypy, podobnie jak grypy sezonowej, odbywa się przez zakażenia drogą powietrzną i kropelkową. Możliwe jest też przenoszenie się jej przez dotykanie przedmiotów zanieczyszczonych śliną lub wydzieliną dróg oddechowych osoby chorej i następnie przenoszenie na śluzówki osoby zdrowej.
Co powinien  zrobić PRACODAWCA dla ochrony pracowników?
·   Zachęcać ich do pozostania w domu w razie wystąpienia objawów grypowych i w jeśli to jest możliwe akceptować wykonywanie pracy w domu.
·   Prowadzić aktywną politykę zapobiegania zakażeniom przez dostarczanie materiałów informacyjnych na temat zachowania w miejscu pracy, mycia rąk, etykiety kaszlu i czyszczenia nosa oraz promować w miejscu pracy zachowania zmniejszające prawdopodobieństwo zakażenia.
·   Zapewnić miejsca do mycia rąk lub ich dezynfekcji preparatami alkoholowymi (≥60%) i zapewnić wyposażenie tych miejsc w odpowiednie środki i materiały.
·   Zapewnić higienę miejsc pracy i regularną dezynfekcją powierzchni, które mogą być zanieczyszczone wydzielinami i których mogą dotykać pracownicy. Czas zakaźności wydzielin poza organizmem człowieka wynosi 2-8 godzin.
·   W uzasadnionych przypadkach, po konsultacji z lekarzem lub pracownikiem PSSE, zalecić noszenie maseczek ochronnych na nos i usta w zakładach pracy lub w określonych miejscach zakładu.
·   Zachęcać do szczepień przeciw grypie sezonowej oraz nowej grypie A(H1N1). Wskazane może być uzgodnione z lekarzem zorganizowanie akcji szczepień dla pracowników. Sfinansowanie takiej akcji przez zakład pracy może, w przypadku nasilonej epidemii, okazać się korzystne finansowo dla zakładu.
Co może zrobić PRACOWNIK aby zredukować prawdopodobieństwo szerzenia się zakażeń w miejscu pracy?
·        Pozostać w domu w razie choroby. Jeżeli objawy odpowiadają wymienionym wyżej objawom grypy, należy pozostać w domu 7 dni od wystąpienia objawów lub 1 dzień po ustąpieniu objawów, jeżeli objawy trwają 7 dni lub dłużej.
·        W czasie kaszlu lub czyszczenia nosa zakrywać nos i usta chusteczka jednorazową, którą po jednorazowym użyciu należy wyrzucić, a ręce umyć wodą z mydłem lub zdezynfekować roztworem alkoholu.
·        W rozmowie unikać bliskich kontaktów twarzą w twarz. W tym szczególnym przypadku uzasadnione jest rozmawianie z głową odwróconą od rozmówcy.
·        Unikać dotykania palcami ust, nosa i powiek oczu.
Postępowanie z pracownikami narażonymi w miejscu pracy na kontakt z prawdopodobnym lub potwierdzonym przypadkiem nowej grypy A(H1N1)
Jak postępować w przypadku, gdy do pracy przyjdzie pracownik z objawami gryp, gdy nowa grypa szerzy się w miejscowości, gdzie znajduje się zakład pracy?
·     Należy taką osobę umieścić w pomieszczeniu, gdzie nie przebywają inni ludzie
·     Jeśli osoba z objawami grypy ma powód wejścia do pomieszczenia z innymi ludźmi, winna zakryć nos i usta chusteczką jednorazową lub płatkiem ligniny, albo, jeżeli jest taka możliwość, założyć maseczkę ochronną na nos i usta.
·     O sytuacji należy powiadomić bezpośredniego przełożonego osoby chorej
·     Osobę chorą należy odesłać do domu, lub w przypadku ciężkiego stanu zdrowia do oddziału chorób zakaźnych, lub innego wydzielonego do leczenia grypy, zapewniając mu w tym przypadku odpowiedni transport karetką.
·     Szczególną opieką należy otoczyć kobiety w ciąży, u których wystąpiły objawy grypy. Pracownicą w ciąży z objawami grypy każdorazowo należy skierować do lekarza.
Co należy zrobić dla  pracowników, którzy mieli kontakt ze współpracownikiem, u którego potwierdzono, lub podejrzewano zakażenie wirusem nowej grypy A(H1N1)?
·   Należy poinformować pracowników o tym kontakcie i możliwości zakażenia.

·   Zalecić im codzienne pomiary temperatury i obserwację, czy nie występują u nich objawy grypy w ciągu 7 dni od kontaktu
·   Zalecić im nie przychodzenie do pracy i natychmiastowe zgłoszenie się do lekarza, jeżeli wystąpią u nich objawy grypowe w ciągu 7 dni od kontaktu.
Grypa A(H1N1) - zalecenia dla osób zamieszkujących wspólnie
w jednym mieszkaniu
Ogłoszenie przez WHO fazy pandemicznej nowej grypy A(H1N1) uzasadnia wzmożoną ostrożność i przygotowanie środków zapobiegawczych mających na celu zmniejszenie szybkości szerzenia się zakażeń w społeczeństwie. Objawy nowej grypy A(H1N1) są podobne jak grypy sezonowej:
·        gorączka
·        kaszel
·        ból gardła
·        katar z płynną wydzieliną lub zatkanym nosem
·        bóle mięśniowe i stawowe
·        ból głowy
·        dreszcze
W około 25-30% przypadków nowej grypy mogą występować wymioty i biegunka. Podobnie jak w grypie sezonowej część zachorowań przebiega ciężko, a nawet może zakończyć się śmiercią.
Szerzenie się nowej grypy, podobnie jak grypy sezonowej, odbywa się drogą powietrzną i kropelkową. Możliwe jest też przenoszenie się zakażeń przez dotykanie przedmiotów zanieczyszczonych śliną lub wydzieliną dróg oddechowych osoby chorej i następnie przenoszenie na śluzówki osoby zdrowej.
Grypa jest chorobą, która jest zaraźliwa głównie w okresie objawowym i jej zaraźliwość jest zależna od nasilenia objawów choroby, szczególnie kaszlu i nieżytu nosa. Mieszkanie jest miejscem gdzie kontakty między lokatorami, a szczególnie członkami rodzin mogą być szczególnie bliskie i gdzie choroby szerzące się drogą powietrzną mogą przenosić się bardzo łatwo. Zakażenia nabywane w domu mogą być z kolei przenoszone do zakładów pracy, szkół oraz innych miejsc gromadzenia się ludzi poza domem. Skuteczne zapobieganie szerzeniu się zakażeń dotyczy zachowań w mieszkaniu, a także odpowiedniego postępowania w sytuacjach, w których osoby znajdują się poza nim.
Co mogą zrobić WSPÓŁLOKATORZY mieszkania, aby zapobiec szerzeniu się zachorowań na grypę?
·        Aby zapobiec szerzeniu się zakażeń należy nastawić się na wczesne wykrywanie objawów grypowych, w tym wzrostów temperatury ciała, i nie lekceważenie żadnego z nich.
·        Osoba, która ma jeden lub więcej objawów wymienionych powyżej, powinna, w miarę możliwości, ograniczyć bliskie, w tym intymne, kontakty z innymi osobami i niezwłoczne powinna się zgłosić do lekarza.
·        Jeżeli, z racji małego nasilenia objawów, lekarz zaleci pozostawanie w czasie choroby w domu, powinno się zapewnić osobie chorej osobny pokój, do którego powinno się wchodzić tylko w celu niezbędnej obsługi chorego, zawsze starając się zakryć nos usta maseczką lub przynajmniej chusteczką jednorazową. 
·        Jeżeli nie ma w mieszkaniu możliwości zapewnienia osobie chorej osobnego pomieszczenia, należy o tym fakcie poinformować lekarza, który zaleca pozostawanie chorego w domu, aby mógł go uwzględnić w swej decyzji o wskazaniach do hospitalizacji. 
·        Osoby, które mają w czasie epidemii objawy grypowe, a nie są hospitalizowane, nie powinny opuszczać mieszkania przez siedem dni od wystąpienia objawów, lub o jeden dzień dłużej niż trwają objawy jeśli choroba trwa siedem dni lub dłużej. Szczególnie osoby samotne powinny być zaopatrzone w produkty spożywcze na okres ponadtygodniowy, aby uniknąć konieczności odwiedzania sklepów.
      Specyfika opieki domowej nad DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ  w czasie pandemii grypy.
·        Pierwszym warunkiem zapobiegania zakażeniom wirusem grypy jest pilna obserwacja dzieci pod kątem występowania u nich podanych wyżej objawów chorobowych. Należy pamiętać, że szczególnie u dzieci z nową grypą A(H1N1) często występują objawy ze strony przewodu pokarmowego.
·        Przebywanie samotne przez długi okres może stanowić dla dziecka  poważne obciążenie psychiczne. Jeżeli zostanie podjęta decyzja o przebywaniu w pokoju z chorym dzieckiem opiekuna, należy pouczyć dziecko o odpowiednim zakrywaniu nosa i ust w czasie kaszlu i zaopatrzyć opiekuna w maseczkę fizelinową. Poza zabiegami sanitarnymi, opiekun powinien pozostawać w możliwie jak największej odległości od chorego dziecka.
·        Poważny problem może stanowić dyscyplina i stosowanie się dzieci i młodzieży do zaleceń sanitarno-epidemiologicnych, szczególnie do zakazu gromadzenia się w pomieszczeniach i wspólnych zabaw.
                                   Grypa A(H1N1) - zalecenia dla podróżnych

Ogłoszenie przez WHO fazy pandemicznej nowej grypy A(H1N1) uzasadnia wzmożoną ostrożność i przygotowanie środków zapobiegawczych mających na celu zmniejszenie zagrożenia zakażeniami w czasie podróży i w konsekwencji zawlekaniem choroby do krajów stałego lub czasowego pobytu, oraz zagrożeń wynikających z szerzenia się epidemii w związku z podróżami na terenie kraju. Objawy nowej grypy A(H1N1) są podobne jak grypy sezonowej:
·        gorączka
·        kaszel
·        ból gardła
·        katar z płynną wydzieliną lub zatkanym nosem
·        bóle mięśniowe i stawowe
·        ból głowy
·        dreszcze
W około 25-30% przypadków nowej grypy mogą występować wymioty i biegunka. Podobnie jak w grypie sezonowej część zachorowań przebiega ciężko, a nawet może zakończyć się śmiercią.
Szerzenie się nowej grypy, podobnie jak grypy sezonowej, odbywa się przez zakażenia drogą powietrzną i kropelkową. Możliwe jest też przenoszenie się zakażenia przez dotykanie przedmiotów zanieczyszczonych śliną lub wydzieliną dróg oddechowych osoby chorej i następnie dotykanie śluzówki osoby zdrowej.
Środki masowego transportu, samoloty, pociągi i autobusy, są miejscami gdzie kontakty między pasażerami są bardzo bliskie i gdzie choroby szerzące się drogą powietrzną mogą przenosić się szczególnie łatwo. Zakażeni pasażerowie mogą też stanowić źródło zakażenia dla swych rodzin oraz innych członków społeczeństwa.
O zagrożeniu szerzeniem się zakażeń w środkach masowego transportu decyduje wysoka zaraźliwość grypy, warunki higieniczne podróży, oraz zagęszczenie pasażerów w zamkniętych pomieszczeniach. Zagrożenie wynikające z podróży wzrasta wraz z okresem jej trwania.
Istotnym elementem szerzenia się zakażeń jest stosunek odsetka osób zakażonych do odsetka osób podatnych. Dlatego zagrożenia związane z podróżą w dużym stopniu zależą od okresu rozwoju epidemii na danym terenie.
            W każdym etapie epidemii i przy każdych warunkach podróżowania wiele zależy od zachowań pasażerów i od higieny środków transportu oraz miejsc oczekiwania pasażerów.
            Ograniczenia w podróżowaniu
Administracyjne ograniczenia podróży i zakazy podróżowania nie są rekomendowane przez WHO, gdyż tylko pozornie mogłyby służyć zapobieganiu szerzenia się epidemii grypy, a mogłyby spowodować katastrofalne skutki dla gospodarki, w konsekwencji których utrudniona byłaby walka z epidemią grypy. Ponadto zalecenia te byłyby trudne do wyegzekwowania.
Poza tym niezależnie od innych względów byłyby nieskuteczne ze względu na brak szerszych możliwości ich egzekwowania. Jedyna uzasadniona reakcja władz sanitarnych w tym zakresie polega na rekomendowaniu dobrowolnego ograniczenia podróży do krajów o wysokiej zapadalności, w których nowa grypa A(H1N1) szerzy się w populacji.
            Co może zrobić PASAŻER dla zmniejszenia prawdopodobieństwa zakażenia grypą siebie lub innych w podróży?
·   Zdecydowanie unikać podróżowania przy występowaniu objawów grypowych.
·   Przed podróżą zaszczepić się przeciw grypie sezonowej i jeśli będzie taka możliwość również przeciw nowej grypie A(H1N1).
·   W czasie podróży przestrzegać zasad higieny kaszlu zwłaszcza zakrywania nosa i ust chusteczkami jednorazowymi oraz mycia lub dezynfekcji rąk po każdym użyciu tych chusteczek.
·   W miarę możliwości unikać bliskiego kontaktu „twarzą w twarz” z innymi podróżnymi
·   Zalecane jest podróżowanie z własnym mydłem i ręcznikiem lub zapasem jednorazowych serwetek papierowych nasyconych roztworem alkoholu, gdyż warunki jakie są w środkach transportu rzadko zapewniają możliwości częstego mycia rąk.
·   Unikać niepotrzebnego dotykania powierzchni i przedmiotów wyposażenia pojazdu, a po kontakcie z często dotykanymi przedmiotami jak np. klamki, dezynfekować ręce.
Podobne, choć mniej nasilone, zagrożenie zakażeniami niesie ze sobą korzystanie ze środków komunikacji miejskiej. I w tym przypadku należy przestrzegać zasad higieny kaszlu, unikać kontaktu „twarzą w twarz” i dotykania rękami przedmiotów. Po wyjściu ze środka komunikacji miejskiej wskazane jest każdorazowo mycie/zdezynfekowanie rak.
W czasie nasilenia epidemii może być uzasadnione zalecenie noszenie maseczek zakrywających nos i usta w miejscach zgromadzeń, w tym w środkach komunikacji miejskiej.
Co mogą zrobić OPERATORZY ŚRODKÓW PODRÓŻY i ich zaplecza technicznego  i socjalnego, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo szerzenia się zakażeń drogą powietrzną ?
·        Instruować pasażerów przez  ulotki i plakaty o sposobach działań profilaktycznych w czasie podróży.
·        Utrzymywać w czystości środki transportowe i miejsca oczekiwania pasażerów.
·        Zapewnić odpowiedni poziom czystości i zaopatrzenia w środki higieniczne sanitariatów.
·        Poinstruować personel o konieczności odosobnienia lub zaopatrzenia w maseczki na nos i usta, osób u których wystąpiły objawy grypy w czasie podróży.
·        Stosować się do zaleceń służb sanitarnych krajów na terenie których odbywa się podróż w zakresie działań profilaktycznych, jak i powiadamiania tych służb o przypadkach zachorowań. 
·        Powiadamiać pasażerów o wymogach, w stosunku do osób podróżujących, służb sanitarnych krajów, na terenie których odbywa się podróż.
·        I ile jest to realne ze względów logistycznych, kadrowych i finansowych, pożądane byłoby mycie i dezynfekcja środków transportu przed podróżą.
                                                                             Prof. dr hab. Andrzej Zieliński
                                                                            Krajowy Konsultant ds. Epidemiologii