Cyberbezpieczeństwo – podstawowe informacje i zasady

Zgodnie z Ustawą o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa  (art. 2 pkt 4 ) – cyberbezpieczeństwo to „odporność systemów informacyjnych na działania naruszające poufność, integralność, dostępność i autentyczność przetwarzanych danych lub związanych z nimi usług oferowanych przez te systemy”

Główne zagrożenia występujące w cyberprzestrzeni:

1. Kradzież tożsamości m.in.:

- Wykorzystanie Twoich danych osobowych do otwarcia nowego konta na Twoje nazwisko, np. w celu otrzymania karty kredytowej, lub zawarcia umowy z dostawcą usług komórkowych.

- Wykorzystaniu Twoich danych osobowych do uzyskania dostępu do Twoich kont w celu wykorzystania środków.

Sposoby zdobycia Twojej tożsamości – infekowanie komputera wirusami, wysyłanie e-maili z próbami wyłudzenia haseł lub innych informacji, obserwowanie obecności online i rejestrowanie naciśnięć klawiszy na klawiaturze, a nawet monitorowanie aktywności sieciowej w celu zdobycia najważniejszych danych osobowych

Jak zapobiegać? – nigdy nie ujawniaj swoich haseł, ani danych osobowych; sprawdzaj wszystko co pobierasz aby upewnić się czy nie jest to złośliwe oprogramowanie (malware); monitoruj konta bankowe; ustal dzienne limity transakcji (więcej informacji można znaleźć: https://www.gov.pl/web/gov/zglos-nieuprawnione-wykorzystanie-swoich-danych-osobowych-kradziez-tozsamosci–uniewaznij-dowod)

2. Ataki z użyciem szkodliwego oprogramowania  m.in.:

Ransomware – oprogramowanie szantażujące, napastnicy szyfrują dane użytkownika i żądają zapłaty za przywrócenie dostępu do danych. Zagrożenie może dostać się do komputera za pośrednictwem pobranego pliku, poprzez załącznik e-mail, przeglądarkę, jeśli odwiedzasz stronę , która jest zainfekowana lub nawet przez wiadomość tekstową.

Jak zapobiegać? – stosować aktualne oprogramowania antywirusowe oraz dokonywać regularnych aktualizacji systemu;

Malware – różnego rodzaju szkodliwe programy, których wspólną cechą jest fakt ,że potajemnie uzyskują dostęp do urządzenia bez wiedzy użytkownika. Hakerzy wykorzystują je do różnych celów –  wykradania danych osobowych, haseł,  pieniędzy oraz blokowania dostępu do urządzeń. Najczęściej dostaje  się na urządzenie z Internetu i poczty elektronicznej. Może również pochodzić ze zhakowanych stron internetowych, wersji demo gier, plików muzycznych, pasków narzędziowych, oprogramowania, bezpłatnych subskrypcji lub innych plików pobranych z Internetu na urządzenie, które nie jest odpowiednio zabezpieczone. Rodzaje złośliwego oprogramowanie obejmują oprogramowanie szpiegujące (spyware), adware, wirusy, trojany, rootkity, zagrożenia typu ransomware oraz porywaczy przeglądarki

Jak zapobiegać ?  – korzystać ze skutecznego antywirusa, nie otwierać załączników z niezaufanych źródeł;

SQL Injection jest atakiem polegającym na wykorzystywaniu przez przestępców luk występujących w zabezpieczeniach np. aplikacji i pozwalającym na uzyskanie przez osoby nieuprawione danych osobowych.

Jak zapobiegać ?  – zapobieganie atakom typu SQL Injection to obowiązek właściciela strony internetowej lub aplikacji;

Malvertising pozwala przestępcom na dotarcie do użytkowników przeglądających zaufane strony internetowe poprzez nośniki jakimi są udostępniane na stronach internetowych reklamy, a następnie na instalowanie bez wiedzy i zgody użytkownika złośliwego oprogramowania na urządzeniach użytkownika.

Jak zapobiegać ?  – nie klikać reklam, stosować filtry blokujące reklamy;

Man in the Middle jest rodzajem ataku polegającym na uczestniczeniu osoby trzeciej np. w transakcji pomiędzy sklepem internetowym a klientem. Celem takich ataków jest przechwycenie informacji lub środków pieniężnych (np. uzyskanie danych niezbędnych do logowania w systemie bankowości elektronicznej).

Jak zapobiegać ? –  szyfrowanie transmisji danych, ważne certyfikaty bezpieczeństwa;

Cross site scripting atak polegający na umieszczeniu na stronie internetowej specjalnego kodu, którego kliknięcie przez użytkownika powoduje przekierowanie na inną stronę internetową (np. na witrynę konkurencji).

Jak zapobiegać ? – korzystanie z zaufanego oprogramowania oraz dobrego programu antywirusowego;

3. Blokowanie dostępu do usług m.in.:

DDoS, czyli atak, którego celem jest zablokowanie możliwości logowania użytkownika na stronę internetową poprzez jednoczesne logowanie na tę samą stronę się wielu użytkowników

Jak zapobiegać ? –  Dla zwykłych użytkowników zabezpieczenie się przed atakiem DDoS jest niemożliwe, ponieważ jedynie administrator strony uzyskuje informacje o nagłych, niespodziewanych skokach w ruchu na stronie, na podstawie których może podejmować odpowiednie kroki;

4. Ataki socjotechniczne m.in.:

Phishing, przebiegła metoda, której używa haker, aby nakłonić użytkownika do ujawnienia informacji osobistych, takich jak hasła lub numery kart kredytowych, ubezpieczeń i kont bankowych. Robią to poprzez wysyłanie fałszywych e-maili, przekierowywanie na fałszywe strony internetowe  lub podszywając się pod  instytucję lub osobę godną zaufania, np. urzędy, banki, portale społecznościowe, znajomych

Jak zapobiegać? –nie otwieraj załączników w niechcianych e-mailach; chroń  swoje hasła i nie ujawniaj ich nikomu; nie przekazuj nikomu poufnych danych — przez telefon, osobiście lub przez e-mail; sprawdzaj URL stron (adresy stron), dbaj o to, aby przeglądarka była cały czas zaktualizowana i korzystaj z poprawek zabezpieczeń;

Spam – niechciane lub niepotrzebne wiadomości elektroniczne

Jak zapobiegać? – używanie skutecznego antywirusa oraz narzędzia antyspamowego; odznaczenie dodatkowych opcji  przy rejestracji na kontach lub w usługach internetowych;

Elementarne sposoby zabezpieczenia się przed zagrożeniami:

- używanie  silnych, indywidualnych dla każdego systemu haseł i nie nieudostępnianie ich nikomu;
- regularne wykonywanie kopii zapasowych ważnych danych;
- bieżące aktualizowanie systemu operacyjnego i aplikacji ;
- instalacja i użytkowanie oprogramowania przeciw wirusom i spyware – najlepiej stosować ochronę w czasie rzeczywistym;
- aktualizacja oprogramowania antywirusowego oraz bazy danych wirusów;
- sprawdzanie plików pobranych z Internetu za pomocą programu antywirusowego;
- uruchomienie firewalla;
- nie otwieranie plików nieznanego pochodzenia;
- korzystanie ze stron banków, poczty elektronicznej czy portali społecznościowych, które mają ważny certyfikat bezpieczeństwa, chyba, że masz stuprocentową pewność z innego źródła, że strona taka jest bezpieczna;
- regularne skanowanie komputera i sprawdzanie procesów sieciowych – czasami złośliwe oprogramowanie nawiązuje własne połączenia z Internetem, wysyłając twoje hasła i inne prywatne dane do sieci; może również zainstalować się na komputerze mimo dobrej ochrony;
- nie instalowanie  aplikacji nieznanych producentów, bez autoryzacji sklepów z aplikacjami, aplikacje nieznanych producentów mogą prowadzić do wycieku danych;
- unikanie stron, które oferują niesamowite atrakcje (darmowe filmiki, muzykę, albo łatwy zarobek przy rozsyłaniu spamu) – często na takich stronach znajdują się ukryte wirusy, trojany i inne zagrożenia;
- niebezpieczne jest logowanie się do systemów z danymi wrażliwymi za pomocą publicznych sieci Wi-Fi; - nie zostawianie danych osobowych w niesprawdzonych serwisach i na stronach, jeżeli nie ma się absolutnej pewności, że nie są one widoczne dla osób trzecich oraz nie wysyłanie w wiadomościach e-mail żadnych poufnych danych w formie otwartego tekstu przykładowo dane powinny być zabezpieczone hasłem i zaszyfrowane. Hasło najlepiej przekazuj w sposób bezpieczny przy użyciu innego środka komunikacji;
- należy pamiętać, że żaden bank czy Urząd nie wysyła e-maili do swoich klientów/interesantów z prośbą o podanie hasła lub loginu w celu ich weryfikacji;
- zabezpieczenie urządzeń mobilnych– laptopy, smartfony i tablety należy zabezpieczać przy pomocy PINu, odcisku palca lub innych metod oferowanych przez producentów urządzeń. - zwracanie uwagi na komunikaty pojawiające się na ekranie oraz nie ignorowanie ostrzeżeń dotyczących bezpieczeństwa.

 (więcej informacji można znaleźć https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/zlosliwe-oprogramowanie–co-to-takiego-jak-sie-chronic)

Więcej informacji dotyczących cyberbezpieczeńswta można znaleźć pod linkami:

• Baza wiedzy - Cyberebzpieczeństwo dla każdego - https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/cyberbezpieczenstwo
• Ouch! - darmowy zestaw porad bezpieczeństwa / https://www.cert.pl/ouch
• cert.pl - https://www.cert.pl
• Ministerstwo Cyfryzacji - https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/cyberbezpieczenstwo